ΠΕΔΟΥΛΑΣ Το τουριστικό θέρετρο της Μαραθάσας ( 2016 )

 

ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΜΜΕΝΑ ΧΩΡΙΑ, ΕΡΗΜΩΜΕΝΑ ΣΠΙΤΙΑ, ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΙ ΤΟΠΟΙ…

Οδοιπορικό και περιδιάβαση της εφημερίδας «Σημερινή» στον Πεδουλά. Ένα συνεχές εργοτάξιο, αφού καλυτερεύει την εικόνα του με αναπαλαιώσεις και συντηρήσεις κτιρίων. Μια μικρή κοινότητα, που όμως δεν έχει πρόβλημα ρευστότητας και γι’ αυτό εκεί τα έργα δεν σταματούν ποτέ…

Ένα από τα πιο όμορφα ορεινά χωριά της Κύπρου, ο Πεδουλάς, έχει σήμερα περίπου 130 μόνο κατοίκους, όμως οι προσπάθειες των κατοίκων να φέρουν ζωή στο χωριό δεν σταματά. «Παρά την παρακμή των χωριών του Τροόδους, ο Πεδουλάς θα επιζήσει, απ’ εδώ αρχίζει η άνοδος. Ο Πεδουλάς διαθέτει καλό και καθαρό κλίμα, διαθέτει ωραία ξενοδοχεία και εστιατόρια και, πάνω απ’ όλα, φυσική ομορφιά», δήλωσε ο Κοινοτάρχης του χωριού κ. Παύλου.

Το χωριό πλέον είναι δημοφιλής προορισμός και για τους ξένους που επισκέπτονται το νησί μας ολόχρονα. Επιπλέον, οι περισσότερες επιχειρήσεις στην κοινότητα είναι οικογενειακές και γι’ αυτό μπορούν να προσφέρουν χαμηλές τιμές και εγκάρδια φιλοξενία. Σύμφωνα με τον κ. Ανδρέου, το χωριό είναι δημοφιλής προορισμός, προπάντων τον χειμώνα, για τον λόγο ότι διαθέτει τα μουσεία του, προσφέρει ακόμα την πατροπαράδοτη και χωριάτικη νοοτροπία του, και έχει ένα θαυμάσιο μονοπάτι της φύσης. Το χωριό παρ' όλ' αυτά έχει κάποιες ελλείψεις και σχεδιάζονται κάποια έργα, για να δημιουργήσουν χώρους αναψυχής για τους νέους του χωριού.

Ελλείψεις και μελλοντικά σχέδια

Το χωριό, σύμφωνα με τον Κοινοτάρχη, παρ' όλο που έχει πανέμορφα ξενοδοχεία, δεν προσφέρει νυκτερινή ζωή στους επισκέπτες και αυτό είναι μειονέκτημα για τον τουρισμό του Πεδουλά. «Η είσπραξη των φόρων στην κοινότητα φτάνει το 100%. Δεν υπάρχει Πεδουλιώτης που να χρωστά φόρους. Είναι για να τον θαυμάζεις τον κόσμο εδώ», λέει ο Κοινοτάρχης και συμπληρώνει ότι αρκετά εκλελεγμένα μέλη του κοινοτικού συμβουλίου αναλαμβάνουν τα ίδια ακόμη και το κλάδεμα τριανταφυλλιών, που υπάρχουν σε δημόσια μέρη της κοινότητας, για να κάνουν ακόμη πιο όμορφο το χωριό τους.

Η κοινότητα διαθέτει δρόμους σε καλή κατάσταση, πολύ καλής ποιότητας νερό, αστυνομικό σταθμό, πρατήριο πετρελαιοειδών, νοσοκομείο. «Ο Πεδουλάς χρειάζεται άμεσα μια πισίνα και ένα παιδικό πάρκο, όπως και έναν χώρο για τους νέους. Οι τουρίστες που διαμένουν στο χωριό, μετά το δείπνο, δεν έχουν πού να πάνε για ένα ποτό. Ένα μπαράκι, ένα κέντρο πολλαπλής χρήσης, τα έχει ανάγκη η κοινότητα για να έχει και νυκτερινή ζωή», λέει ο Κοινοτάρχης. Στόχος, τα επόμενα χρόνια, είναι χώροι αναψυχής για να φέρουν πίσω στο χωριό τους νέους.

Ιστορία του χωριού

Η ιστορία του Πεδουλά χρονολογείται πίσω στους Βυζαντινούς χρόνους και επί Φραγκοκρατίας και Ενετοκρατίας ήταν βασιλική ιδιοκτησία. Η εκπαίδευση στο χωριό ξεκίνησε επίσημα το 1853 μ.Χ., ενώ ιδιωτικά σχολεία λειτουργούσαν κιόλας από το 1700 μ.Χ. Οι Πεδουλιώτες φοιτούσαν στα τοπικά σχολεία Δημοτικής και Μέσης εκπαίδευσης του χωριού.

Η γεωργία ήταν από την αρχή ο στυλοβάτης της οικονομίας του χωριού και ο Πεδουλάς ήταν πάντα ιδανικός τόπος για την καλλιέργεια κερασιών, μηλιών και άλλων οπωροφόρων δέντρων. Η γεωργία από μόνη της, όμως, δεν παρήγαγε αρκετό εισόδημα, έτσι ακόμα και σε δύσκολες εποχές της ιστορίας του Πεδουλά, ο τουρισμός, το εμπόριο και οι οικοτεχνίες προωθούνταν ως συμπληρωματικές πηγές εισοδήματος. Η ύφανση ήταν η αποκλειστική ενασχόληση των γυναικών κατά τις χειμερινές μέρες. Τα περισσότερα νοικοκυριά διέθεταν αργαλειούς, με τους οποίους έφτιαχναν βαμβακερά και μάλλινα υφάσματα, χαλιά και κουβέρτες. Η εμπειρία ακόμα πολλών βυρσοδεψείων στο χωριό επέτρεπε μέχρι πρόσφατα στους κατοίκους του Πεδουλά να ασχολούνται με την επεξεργασία δερμάτων, από τα οποία φτιάχνονταν παπούτσια και μπότες.

Ο Πεδουλάς είναι το κεφαλοχώρι της Μαραθάσας, το χωριό το οποίο ήταν τρομερά ανεπτυγμένο και πρόσφερε όλες τις υπηρεσίες που χρειάζονταν οι κάτοικοι όλων των χωριών της περιοχής. Είχε ένα από τα καλύτερα και πρώτα γραμματοδιδασκαλεία στην Κύπρο. Έπειτα εξελίχθηκε σε παρθεναγωγείο και αρρεναγωγείο, κατόπιν έγινε το Δημοτικό Σχολείο και το 1912 ιδρύθηκε και το Γυμνάσιο. Το Γυμνάσιο ήταν τόσο καλό, που έρχονταν μαθητές από διάφορα χωριά, μέχρι και από τα Λεύκαρα.

Δυστυχώς το Δημοτικό και το Γυμνάσιο επηρεάστηκαν από την αστυφιλία και τον Ιούνιο του 2004 έκλεισαν τις πύλες τους για τους μαθητές. Το Γυμνάσιο σήμερα συνεχίζει όμως να αντιστέκεται και να λειτουργεί σαν συνεδριακό κέντρο, φιλοξενεί την Κρατική Ορχήστρα Νέων και γίνεται και κατασκηνωτικός χώρος. Στο δημοτικό στεγάζεται το Περιβαλλοντικό Κέντρο «Στέλιος», με τη συνεργασία και τη βοήθεια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου, και προσφέρει μαθήματα περιβάλλοντος τόσο εντός όσο και εκτός του Κέντρου από έμπειρους καθηγητές.

Έτσι πήρε το όνομά του το χωριό

Η ονομασία του χωριού προέρχεται από τη λέξη «πέδιλο» επειδή το χωριό είχε μεγάλη ποσότητα δερμάτων και πολλούς σκαρπάρηδες, οι οποίοι κατασκεύαζαν παπούτσια και πέδιλα, και έτσι πήρε το όνομά του το χωριό.

Οι εκκλησίες του χωριού

Το σημαντικότερο και πιο γνωστό αξιοθέατο του Πεδουλά είναι αναμφίβολα η εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, που βρίσκεται σε κεντρικό σημείο του χωριού και περιλαμβάνεται στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. Δέχεται κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες, ντόπιους και ξένους, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις τοιχογραφίες που κοσμούν το μεγαλύτερο μέρος της εκκλησίας. Επιγραφή πάνω από τη βόρεια είσοδο της εκκλησίας δίνει πληροφορίες για την ηλικία της: Κτίστηκε και τοιχογραφήθηκε το 1474 δαπάναις του ιερέα Βασίλειου Χάμαδου.

Ο ναός συμπεριλαμβάνεται στις ξυλόστεγες μονόχωρες εκκλησίες, που συναντά κανείς κυρίως στην οροσειρά του Τροόδους. Από τα αξιοσημείωτα του εσωτερικού της εκκλησίας είναι το ξύλινο τέμπλο, που είναι ένα από τα καλύτερα δείγματα του είδους του που διασώζονται στο νησί. Στο επιστύλιο του τέμπλου αυτού υπάρχει ζωγραφισμένο το οικόσημο του μεσαιωνικού Βασιλείου της Κύπρου και δίπλα ο δικέφαλος αετός, σύμβολο των Παλαιολόγων, των τελευταίων βασιλέων του Βυζαντίου.

Εντυπωσιακό οικοδόμημα, ορατό από όλα σχεδόν τα σημεία του χωριού, είναι ο ογκώδης ναός του Τιμίου Σταυρού, με τον πελώριο θόλο και τα δύο πανύψηλα καμπαναριά του. Η κατασκευή του χρονολογείται από το 1935 και ήταν σίγουρα μια από τις μεγαλύτερες εκκλησίες της εποχής, πράγμα που καταδεικνύει και τον βαθμό οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της κοινότητας. Στον ναό φυλάσσεται Σταυρός, του οποίου η μια πλευρά είναι επίχρυση και παριστάνει τη Γέννηση του Χριστού και η άλλη τη Σταύρωση. Εντός του Σταυρού υπάρχει τεμάχιο από το Τίμιο Ξύλο που μεταφέρθηκε από το Βυζάντιο.

Τα μουσεία του χωριού

Το Βυζαντινό Μουσείο Πεδουλά δημιουργήθηκε επί αρχιερατείας του Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου, για να στεγάσει εικόνες και ιερά κειμήλια (13ος - 20ός αιώνας), που σώθηκαν από τις εκκλησίες του Πεδουλά. Το Βυζαντινό Μουσείο βρίσκεται πλησίον του ναού του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Ιδρυτής και γενναιόδωρος χορηγός του Βυζαντινού Μουσείου υπήρξε ο αείμνηστος Ανδρέας Έλληνας. Σημαντική υπήρξε και η συμβολή του Αιδ. Πρωτοπρεσβύτερου Χαράλαμπου Κούρρη, ο οποίος συγκέντρωσε και διαφύλαξε στην εκκλησία του Τιμίου Σταυρού και εικόνες και άλλα κειμήλια που σήμερα εκτίθενται στο Βυζαντινό Μουσείο.

Ένα καλοδουλεμένο κόσμημα του χωριού είναι το Λαογραφικό Μουσείο, που στεγάζει την ιστορία όχι μόνο του Πεδουλά αλλά του τόπου γενικότερα. Μέσα από τα διάφορα εκθέματά του, ο επισκέπτης παίρνει μια δυνατή γεύση από τις συνθήκες διαβίωσης των παλιών Κυπρίων. Το όλο δημιούργημα είναι μια αξιέπαινη προσπάθεια να κρατηθεί ζωντανή η μνήμη του πρόσφατου παρελθόντος, ώστε τόσο οι μελλοντικές γενιές όσο και οι ξένοι επισκέπτες να γνωρίσουν από κοντά το πολιτισμικό παρελθόν του τόπου. Σε ένα πολύ ενδιαφέρον, επιμορφωτικό δωμάτιο στεγάζονται τα αντικείμενα διαφόρων επαγγελματιών του Πεδουλά, μιας ξεχασμένης εποχής. Παρουσιάζονται με λεπτομέρεια το «κωμοδρομιό», το καζάνι της ζιβανίας, τα αμπελουργικά σκεύη, τα εργαλεία και τα κατασκευάσματα της βυρσοδεψίας, τα σύνεργα του καρεκλά, του παπουτσή, του κουρέα και του χασάπη.

Ξενοδοχεία και ταβέρνες στον Πεδουλά

Ο Πεδουλάς προσελκύει σημαντικό αριθμό ντόπιων και ξένων επισκεπτών, ιδιαίτερα τούς καλοκαιρινούς μήνες. Μπορεί ο ταξιδιώτης να ξεκουραστεί χωρίς οχληρία αυτοκινήτων και άλλων μέσων μεταφοράς, να απολαύσει το όμορφο κλίμα και το εξαιρετικό φυσικό και δροσερό νερό. Επίσης, θα απολαύσει την πατροπαράδοτη ντόπια φιλοξενία. Ο Πεδουλάς προσφέρεται για αγροτουρισμό όλες τις εποχές, αφού διαθέτει πληθώρα καταλυμάτων και πάμπολλες επιλογές όσον αφορά το φαγητό.

Τα Elyssia Ηotel, Two Flowers Ηotel, Mountain Rose Ηotel, Πλάτανος Ηotel, Christys Palace Hotel, Health Habitat Hotel, το Αριστοτέλειο Boutique Hotel και τους καλοκαιρινούς μήνες το Central Hotel παρέχουν άριστες υπηρεσίες διαμονής, με τα περισσότερα να διατηρούν τα δικά τους εστιατόρια, που προσφέρουν κυπριακά πιάτα και μεζέδες. Τα πλείστα ξενοδοχεία είναι οικογενειακές επιχειρήσεις, με φιλόξενους ιδιοκτήτες και υπαλλήλους.

Συνταγή Ρετσέλια Μαραθάσας

Από την κ. Ανδρούλλα Θεοχάρους

Δεν μπορούσαμε να φύγουμε από το χωριό χωρίς να επισκεφθούμε το σπίτι της νοικοκυράς του χωριού, το οποίο είναι ανοικτό για όλους τους περαστικούς για ένα καφεδάκι, μέχρι και για ζεστά φαγητά της ημέρας και σπιτικά γλυκά. Εκεί η κ. Ανδρούλλα μάς έστρωσε ένα τραπέζι γεμάτο φαγητά, γλυκά, σπιτικά αλλαντικά, παστά φρούτα και σπιτίσια ζιβανία. Δεν μπορούσαμε παρά να τα δοκιμάσουμε όλα. Όμως το ξεχωριστό πιάτο ήταν το γνωστό παραδοσιακό γλυκό για τα παιδιά, τα ρετσέλια της Μαραθάσας με παστά φρούτα.

Υλικά:

-Διάφορα αποξηραμένα φρούτα της επιλογής σας, κομμένα σε μικρά κομματάκια (μήλα, δαμάσκηνα, σύκα, κεράσια)

-Βανίλια ξυλάκι

-Έψιμα

Μέθοδος: Κόψετε τα φρούτα σε κύβους και βγάλτε τα κουκούτσια.

Αναμείξετε τα διάφορα αποξηραμένα φρούτα με το έψιμα σε ένα μπολ και απολαύσετέ το σαν γλυκό.

Fall in love with Pedoulas

 

A rich natural environment and cultural heritage, 

in addition to its cherries, make this mountain 

village an ideal place to appreciate rural 

Cyprus life says PAUL LAMBIS

The island of Cyprus is synonymous with love. 

And while some are drawn to the stories of the 

island’s major cities, there are many Cypriot 

villages that have their own inspirational 

narratives that can be summed up in one word: love.

Travelling around the island, some of the most 

picturesque villages will be encountered, each 

with a distinct atmosphere, where people live to 

the fullest. Cyprus unquestionably arouses the 

senses and is undoubtedly the place to fall in love.

That is how I felt when I visited Pedoulas, 

located on the northern flanks of the 

Troodos mountains in the heart of the 

Marathasa Valley. I felt an instant connection 

to the place; it felt familiar, welcoming, and enchanted.

The village is a treasure trove of natural scenery 

and is an ideal year-round destination for nature lovers, 

mountaineers, or those who simply want to get away 

from the commotion of Cyprus’ larger cities.

“Pedoulas, inhabited since Byzantine times, boasts 

an ancient history, when Arab raids forced Cypriots 

to flee the coastal areas and seek refuge in the 

mountains,” president of the Nicosia Tourism 

Board Theodoros Kringou said.

Pedoulas was a royal estate during the Frankish

 and Venetian periods, and it later became a 

pioneering tourism destination due to its excellent 

climate and diverse landscapes. “Visitors in the 

19th century were accommodated in local traditional 

houses, but hotel tourism began to develop 

around the turn of the 20th century.

“In the 1950s, Pedoulas’ economy flourished, 

and it became the cultural and commercial centre 

of the 14 villages that comprise the Marathasa 

Valley,” Kringou added.

The church of the Archangel Michael is one of the 

most important attractions in Pedoulas. Dating 

back to 1474, it is one of ten sacred sites on 

Unesco’s World Heritage List and is considered 

one of the most important Byzantine churches 

in Cyprus. “Its walls are covered with superb, 

well-preserved frescoes in the local post-Byzantine 

style that developed prior to Venetian rule,” Kringou said.

“Located opposite the church, Pedoulas’ Byzantine 

Museum houses and preserves the icons and 

holy relics that were taken from the village’s Byzantine chapels.”

The overpowering 25m cross that stands tall 

on the south side of the Timios Stavros Chapel 

is one of the most impressive landmarks in the area. 

The structure dominates the landscape of 

Pedoulas and can be seen from afar.

Visitors who want to learn more about the area 

and its rich history should visit the Pedoulas 

Folkloric Museum, which provides an insight into 

the community’s social and economic development. 

“In addition to the traditional art and local farming 

tools on display, the museum features the interior of a 

typical traditional Cypriot house with authentic furniture, 

household items, and local costumes,” Kringou said. 

“All of the items in the museum’s collection, 

along with weaving, which is another important 

part of the region’s identity, have shaped 

the village’s historical and cultural heritage.”

The area is a natural haven, especially in the winter 

when Pedoulas is often blanketed in snow. 

As such the village is a year-round open-air 

nature museum, which is in close proximity to 

the forest that surrounds it. “There is an abundant 

supply of water from natural springs that is 

potable,” Kringou told the Cyprus Mail. “It is 

regarded as one of the best drinking waters on the island.”

There are various cycling routes and nature trails 

in the area that allow visitors to explore its 

abundant flora and fauna, hidden chapels, stone-built fountains, 

and a famous five-century-old cedar tree. 

“There is also an environmental centre, which 

offers seminars on the village’s abundant 

plant life and wildlife.”

However, Pedoulas is perhaps best known 

for its cherries. For centuries, these scarlet fruits 

have delighted cherry lovers’ palates, and every 

June the residents of Pedoulas host a festival that 

includes a jam-packed schedule of activities 

including cooking demonstrations, marketplaces 

with traditional products and walks among cherry 

orchards. Cherry trees grow on the slopes of 

Troodos, where the climate is favourable, and the region 

primarily cultivates two varieties: the purple black 

‘petrokerasa’ and the pinkish white ‘French’.

From its natural environment to its rich, historical heritage, 

the charming village of Pedoulas makes perfect 

sense for exploring rural Cyprus, its traditions, 

architecture, religious sites, gastronomy, and, 

most importantly, its traditional warm Cypriot 

hospitality; more than enough reasons to fall in love.